Gatunki kawy
 |
Arabica – pochodzi głównie z Ameryki Południowej i Afryki. Są to trudne do uprawy ziarna, wymagające nieustającej pielęgnacji i doglądania, gdyż są bardzo słabo odporne na choroby. Jej wysublimowany smak doceniany jest przez miłośników kawy na całym świecie. Ziarna Arabici są płaskie, ze szczeliną o wężowatym kształcie. Charakteryzują się lekką kwasowością i czekoladowym posmakiem. Kofeina zawarta w ziarnach stanowi 1,0 – 1,4%. Arabica stanowi około 70% kawy uprawianej na całym świecie. |
 |
Robusta – kawowce uprawiane są na niższych wysokościach niż arabica i wywodzą się z tropikalnej Afryki. Ziarna są mniejsze, o prostej szczelinie i wykazują dużą odporność na choroby. Charakteryzują się wyrazistym, ostrym smakiem, a zawartość kofeiny jest dwa razy większa niż w przypadku arabici –1,8-4,0 %. Robusta stanowi około 30% kawy rynkowej. |
 |
Liberica – ziarna tej kawy zostały odkryte w Afryce Zachodniej. Posiadają znamienny, duży kształt i odznaczają się dużą odpornością na choroby. Nie jest to jednak kawa wysokogatunkowa, smak i aromat jest słabszy niż w arabice, dlatego z reguły stanowi ona dodatek do mieszanek kaw. Jest też częstym składnikiem kaw rozpuszczalnych. |
 |
Excelsa – to odmiana liberici, jednak uznawana jest za całkowicie inny gatunek. Jej jakość, aromatyczna i smakowa, zdecydowanie przewyższa walory matczynej odmiany w tych najważniejszych kategoriach. Przedkłada się to na jej wyższą cenę rynkową. |
Kawa – praktyczne wskazówki
- Kawa nie lubi wrzącej wody. Temperatura wody w wysokości 100 stopni Celcjusza niszczy jej aromat i sprawia, że gorycz jest bardziej intensywna i wyczuwalna. Bez względu na to jaki wybierzesz sposób parzenia i przygotowania kawy – najpierw wystudź wodę do minimum 95 stopni Celcjusza.
- Jeśli to możliwe mielmy kawę na bieżąco. Wtedy jest najbardziej świeża, a jej aromat podczas zaparzania osiąga głębię smaku. Ponadto aromat świeżo zmielonej kawy uważany jest za jeden z najprzyjemniejszych.
Niestety kawa zmielona wietrzeje dość szybko, ale kiedy zamkniemy ją w puszce lub innym nieprzezroczystym pojemniku i postawimy w zacienionym miejscu, na pewno spowolnimy ten proces.
Nie przechowujemy zmielonych ziaren kawy w lodówce.
- Zanim wlejemy mleko czy śmietankę i użyjemy cukru …posmakujmy kawy w czarnej wersji, bez dodatków. Dawniej skosztowanie czarnej kawy, bez ulepszaczy w postaci słodyczy czy śmietanki, było nie do pomyślenia, gdyż jej jakość pozostawiała wiele do życzenia, a przeważająco cierpki i kwaśny smak był nie do przełknięcia w wersji solo.
Aktualnie mamy dostęp do wielu gatunków i rodzajów kaw. Rodzime palarnie, takie jak nasza, a także import ziaren z różnych stron świata, daje nam szeroki wachlarz poznania możliwości smakowych kawy. Dlatego warto skorzystać i spróbować jak smakuje świeżo zmielone i zaparzone ziarno, prawdziwie czarnego napoju, nim zadecydujemy się na jakikolwiek dodatek. Dzięki temu będziemy mogli lepiej ukierunkować swoje preferencje smakowe oraz stać się ekspertem w kawowym świecie.
- Zmielone ziarna kawy można również użyć do pozbycia się nieprzyjemnego zapachu z lodówki….jeśli takowy się pojawi. Mogą się także przydać przy wyborze perfum, gdyż intensywny zapach kawy doskonale przeczyszcza nos i niweluje uprzednio wąchane zapachy.
- Jeżeli nie jesteś w posiadaniu ekspresu ciśnieniowego, w przygotowaniu wyśmienitego espresso (będącego także bazą dla wielu kaw) idealnie sprawdzi się kawiarka, zwana też makinetką. Na rynku dostępna jest bogata oferta tego typu zaparzaczy. Można dopasować kawiarkę pod względem pojemności czy koloru. Przy wyborze można kierować się klasyką lub designerskim stylem.
- Kawy „po turecku” nie można mylić ze zwykłą zalewajką, czyli wsypania zmielonych ziaren do szklanki czy kubka i zalania ich wrzącą wodą. Magia kawy „po turecku” polega na jej dokładnym przygotowaniu i dodaniu odpowiednich komponentów.
Przepis na kawę „po turecku”:
– potrzebny jest specjalny, miedziany tygielek, który służy właśnie do zaparzania tego rodzaju kawy
– wsypujemy do niego drobno zmielone ziarna kawy (1-2 łyżeczki),
– dodajemy kardamon, cynamon oraz cukier
– dolewamy filiżankę zimnej wody
– stawiamy na wolnym ogniu i gotujemy, powoli doprowadzając do wrzenia
– piankę, która powstała na wierzchu zbieramy łyżeczką i przekładamy do filiżanki
– mieszamy kawę i ponownie doprowadzamy do wrzenia
– przelewamy całość do filiżanki
Espresso – królowa matka wszystkich kaw
- Po pierwsze espresso, a nie EKSpresso!
Nazwa tego sposobu parzenia kawy nie ma nic wspólnego z ekspresowym tempem jej przygotowywania, ani tym bardziej z szybkością konsumpcji czy byłymi partneramiJNazwa espresso pochodzi od włoskiego przymiotnika „espressivo”, który w wolnym tłumaczeniu oznacza wyrazisty, mocny, intensywny.
Dlatego pamiętajmy o poprawnej wymowie!
Espresso! Espresso! Espresso!
- Do kawy espresso zawsze podajemy niegazowaną wodę mineralną, najlepiej w temperaturze pokojowej, w szklance. Zadaniem wody jest przepłukiwanie jamy ustnej, aby z każdym łykiem, w pełni cieszyć się intensywnym i aromatycznym smakiem kawy. Podobnie zresztą czynią kiperzy, czyli degustatorzy wina.
- Czy należy podawać espresso w podgrzanej filiżance? Niekoniecznie. Różnica temperatury kawy podanej w filiżance niepodgrzanej a podgrzanej jest minimalna, a co za tym idzie praktycznie nieodczuwalna. Ale jeśli masz taką potrzebę albo twój gość preferuje taki styl podania możesz podgrzać filiżankę gorącą wodą lub parą albo przy użyciu kuchenki mikrofalowej.
- Espresso zaparzone prawidłowo ma na powierzchni orzechowo-brązową piankę tzw. cremę.
- Zasada 4 M – stosując się do wszystkich czterech wymienionych, nieodzownych składowych tej zasady, otrzyma się idealne, włoskie espresso.
1M jak MISCELA – kawa lub doskonale dobrana mieszanka kaw
2M jak MACINADOSATORE – młynek do zmielenia ziaren do idealnej grubości
3M jak MACCHINA – dobry ekspres ciśnieniowy, z wyregulowanymi parametrami temperatury i ciśnienia
4M jak MANO – wprawna ręka baristy
- Poprawnie zaparzone espresso podlega ocenie, według 4 kategorii:
1 kategoria to WYGLĄD – ocenie podlega kremowa pianka na powierzchni kawy (crema). Najwyższą notę otrzymuje kawa z orzechową pianką, z widocznymi ciemnoczerwonymi smugami. Crema powinna mieć grubość ok 3 mm i utrzymywać się swoją trwałość i piękny wygląd w filiżance przez około kilka minut.
2 kategoria to ZAPACH – idealna kawa powinna mieć mocny, wyrazisty i intensywny zapach.
3 kategoria to SMAK – ocenie powinny podlegać dwie kawy espresso – z cukrem i bez. Koneser określa smak kawy, biorąc pod uwagę wszystkie wyczuwalne nuty i poziom odczucia przyjemności podczas degustacji.
4 kategoria OGÓLNA – to wypadkowa wszystkich poprzednich ocen i wystawienie ostatecznej noty.
Sprawy kawowe
Kawa LUWAK – najdroższe ziarna, które przeszły niezwykłą drogę!
Łaskun to urocze zwierzątko, z rodziny łaszowatych, które bardzo chętnie zjada owoce kakaowca, ale nie trawi ich nasion. Niestrawione ziarna (lekko nadtrawione i sfermentowane przez bakterie kwasu mlekowego) przechodzą przez przewód pokarmowy, a następnie są wydalane.
Łaskun ma dość wyrafinowany gust smakowy, dlatego wybiera najlepsze owoce. Tajemnica wybitnego smaku kawy z tych ziaren tkwi w drodze przez przewód pokarmowy łaskuna, gdzie tracą one swój naturalny, gorzki smak. Kawa wytwarzana z tych ziaren charakteryzuje się niespotykanie łagodnym aromatem.
Gatunek tej kawy zbierany jest i przetwarzany w typowy już sposób, przez ludność z wysp indonezyjskich, a jej nazwa pochodzi od lokalnej nazwy łaskuna (luwak).
Jedna filiżanka tego wybitnego rodzaju kawy kosztuje około 100 zł.
Co to jest Latte Art?
Latte Art. To artystyczna wizja tego jak powinna wyglądać pianka na espressoJ Jest to sztuka tworzenia różnych rysunków i wzorów na powierzchni espresso. Żeby wykonać wzór trzeba najpierw specjalnie spienić mleko gorącą parą. O tym jak długo pianka utrzyma nadany wzór w dużej mierze zależy od rodzaju i jakości maszyny oraz indywidualnych umiejętności baristy.
Cupping – czyli degustacja kawy.
Jest to specjalna technika oceny jakości kawy, w której profesjonaliści porównując różne jej gatunki i rodzaje, określają ich smak i aromat. Cupping służy także do wykrywania defektów w ziarnach i tym samym ich eliminowania. Dzięki cuppingowi tworzone są również mieszanki kaw, tzw. blendy.
Rodzaje cuppingu:
1 Cupping selektywny – dokładnej analizie i ocenie zostają poddane zielone, niewypalone ziarna kawy.
- Cupping opisowy – szczegółowy opis walorów smakowych i aromatów degustowanych kaw.
- Cuping produkcyjny – ocena procesu wypalania kawy.
- Cupping sportowy – porównywanie smaków i zapachów kaw, wyselekcjonowanie odmiennych aromatów, bez względu na czas czy publiczność.
- Cupping edukacyjny – smakowanie kaw, opisywanie własnych wrażeń oraz wymiana spostrzeżeń i poglądów z innym uczestnikami degustacji.
Żeby wziąć udział w cuppingu nie trzeba być profesjonalnym baristą. Można dla zabawy skorzystać z oferty kawiarni, które organizują tego typu spotkania dla miłośników kawy.
Chemex – czy to ma związek z kawą?
Ma! I to bardzo duży. To czarodziejskie naczynie do zaparzania kawy wynalazł w roku 1941 doktor chemii, niejaki Peter Schlumbohm. Zapewne to właśnie dzięki profesji wynalazcy zaparzacz zawdzięcza swoją nazwę. Ponadto sam projekt naczynia oraz materiały użyte do produkcji (np. żaroodporne szkło) świadczą o powiązaniu konstruktora z tą ścisłą dziedziną nauki jaką niewątpliwie jest chemia.
Chemex można rozpoznać wszędzie po jego oryginalnym kształcie, powstałym po przerobieniu lejka laboratoryjnego i kolby stożowej. Za uchwyt służy drewniany „kołnierz”, dzięki któremu można utrzymać nawet bardzo rozgrzane naczynie. Nadaje on naczyniu oryginalny wygląd, co czyni go rozpoznawalnym na całym świecie. Ciekawostką jest fakt, że jest to jak dotąd jedyny zaparzacz, który za swój designerski kształt zajmuje stałe miejsce na ekspozycji – w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.
Istotą działania Chemexu oraz fantastycznego smaku kawy jest specjalnie zaprojektowany dla niego, bardzo gruby i wielowarstwowy papierowy filtr. Skutecznie oddziela nawet najmniejsze części zmielonej kawy, dzięki czemu kawa z Chemexa jest delikatna, mimo dużej zawartości kofeiny, czysta i aksamitnie gładka.
Jak korzystać z Chemexa, czyli ceremonia parzenia kawy.
- Przygotuj gruboziarnistą kawę mieloną.
- Umieść papierowy filtr w naczyniu, a następnie przelej go gorącą wodą. Pozwoli to ogrzać naczynie i pozbyć się papierowego posmaku w kawie.
- Wylej wodę, która dostała się do naczynia po płukaniu filtra.
- Wsyp kawę, delikatnie zamieszaj.
- Zagotuj wodę. Woda, którą zalejesz ziarna kawy powinna mieć temperaturę 90-95 stopni Celcjusza.
- Preinfuzja – czyli parzenie wstępne, polegające się na pozbyciu nadmiaru dwutlenku węgla z kawy i uzyskaniu subtelnego smaku naparu. Polej całą powierzchnię kawy niewielką ilością wody i poczekaj ok 25-30 sekund. Możesz zamieszać lekko kawę.
- Po upływie czasu, wskazanego w punkcie powyżej, polej kawę niewielkimi ilościami wody, równomiernie po całej powierzchni. W międzyczasie – mieszaj.
- Po wlaniu, całej przeznaczonej ilości wody, kiedy przestanie kapać z filtra, usuń go wraz z fusami.
- Nalej kawę do filiżanki czy kubka i delektuj się jej niepowtarzalnym smakiem i aromatem.
W Chemexie można przyrządzić kilka filiżanek kawy jednorazowo!
Eva Solo – to nie krewna Han Solo
Faktycznie Eva Solo nie ma nic wspólnego z najbardziej znaną serią filmów na świecie, ale także ma w sobie klasykę… z tym, że swojego gatunku. Zaparzacz producenta Eva Solo wygląda i działa bowiem jak standardowy dzbanek, jednak jego designerski kształt wyróżnia go na tle innych naczyń służących do przygotowywania kawy.
Dzięki oryginalnemu, neoprenowemu ubranku, które podtrzymuje temperaturę naparu oraz opatentowanemu systemowi drip-free (kołnierz – niekapek) zaparzacz Eva Solo jest oryginalny i niepowtarzalny. To nietuzinkowy pomysł na prezent dla każdego wielbiciela kawy, ceniącego klasykę i nowoczesny design w jednym. Całość zaparzacza składa się z 4 elementów: szklanej karafki wykonanej z żaroodpornego materiału, filtra w kształcie lejka, przykrywki oraz mieszadełka.
Jak zaparzać?
- Na początku zdejmujemy kołnierz wraz z sitkiem.
- Kawę wsypujemy na dno dzbanka.
- Wlewamy gorącą wodę.
- Mieszamy napój mieszadełkiem, stanowiącym część zestawu.
- Następnie zakładamy kołnierz – niekapek wraz z sitkiem, która ma za zadanie przefiltrować napar i zatrzymać fusy.
- Po około 4 minutach zaparzania przelewamy gotową kawę do filiżanek. Nie tracimy ani kropli dzięki stalowemu kołnierzowi – niekapkowi z systemem drip-free.
- Delektujemy się wyśmienitym smakiem świeżo zaparzonej kawy.
Moka Pot – klasyka w wielu odsłonach
Kawiarki moka pot to najbardziej znane na świecie zaparzacze do przygotowywania kawy, charakteryzujące się ponadczasową stalową konstrukcją. Ich piękny, oryginalny kształt jest rozpoznawalny na całym świecie.
Kawa przygotowana w tym niewielkim urządzeniu jest doskonale zbalansowana, niesamowicie aromatyczna, a przede wszystkim mocna i intensywna.
Obecnie na rynku kawowym jest wiele rodzajów kawiarek Moka Pot. Można wybrać urządzenie pod względem koloru, wielkości czy też kształtu.
Zaparzanie kawy w kawiarce Moka Pot jest bardzo proste i przyjemne, ze względu na przepiękny aromat unoszący się podczas procesu parzenia.
- Odkręć górną część Moka Pot.
- Wyciągnij sitko (filtr).
- Dolna część napełnij zimną wodą.
- Nałóż sitko z powrotem.
- Napełnij sitko zmieloną kawą.
- Skręć dwie części Moka Pot ze sobą.
- Postaw na palniku, podgrzewaj na małym ogniu.
- Delektuj się zapachem świeżo zaparzanej kawy, która pomału będzie wypełniać górną część kawiarki.
- Gdy usłyszysz bulgotanie zdejmij kawiarkę z palnika.
- Nalej kawę do filiżanki, jeśli chcesz dodaj ulubione składniki.
- Ciesz się niepowtarzalnym smakiem prawdziwej kawy, przyrządzonej w klasycznym włoskim stylu.
Dripper V60 – prosty sposób na pyszna kawę
Dripper V60 to wynalazek, pochodzący z Japonii, który pozwala przygotować wyśmienitą kawę, w prosty sposób. Metoda przelewowa zapewnia głęboki aromat oraz aksamitny smak, bez dodatku fusów. Forma stożka oraz specjalnie wykonane żłobienia w jego wewnętrznej części zapewniają idealny przepływ wody.
Driperry można kupić w wersji wykonanej z tworzywa sztucznego, stali lub ceramiki. Wersja plastikowa jest najtańsza, jednak doskonale pełni swoją funkcję, nie ustępując droższej konkurencji oraz bardzo dobrze sprawdza się w podróży. Do każdej z wersji można dokupić papierowe filtry, które charakteryzują się bardzo dobrym przepływem wody.
Niewątpliwą zaletą driperrów jest ich prostota w czyszczeniu. Po użyciu wystarczy zutylizować zużyty filtr, a urządzenie umyć pod bieżącą woda lub w zmywarce.
Dlaczego akurat V60? V to kształt stożka, natomiast 60 – to 60 stopni, czyli kąt nachylenia ścian drippera. Taki kąt najlepiej umożliwia przepływ wody do środka oraz przedłuża czas kontaktu wody ze zmielonymi ziarnami kawy.
6 kroków do otrzymania wyśmienitej kawy, przy użyciu Drippera V60:
- Przygotuj swój ulubiony kubek lub filiżankę.
- Zmiel grubo ziarna kawy, która najlepiej Ci smakuje w określonej porze dnia.
- Umieść filtr w dripperze V60, a następnie postaw dripper na kubku lub filiżance.
- Wsyp kawę do drippera i powoli wlej niewielką ilość gorącej (nie wrzącej!) wody. Zalecana temperatura wody to 90-95 stopni Celcjusza. Odczekaj około 25-30 sekund, w ciągu których następuje preinfuzja, mająca na celu pozbycie się nadmiaru dwutlenku węgla i wydobycie z kawy najlepszego smaku.
- Po upływie wyznaczonego czasu dolewamy sukcesywnie resztę wody.
- Kiedy napar w całości znajdzie się w naczyniu, możesz ściągnąć dripper V60 i wyrzucić zużyty filtr wraz z fusami. Twoja kawa jest gotowa!
Aeropress – kawowy zastrzyk
Aeropress to zaparzacz kawowy działający na zasadzie strzykawki. Jest jedną z najciekawszych alternatywnych metod parzenia kawy. Działa na podobnej zasadzie co FrechPress, wykorzystując przy parzeniu metodę tłoka. Różnica polega na tym, że w przeciwieństwie do FrenchPressu fusy nie zostają oddzielone od kawy, ale przeciśnięte przez wodę, pod odpowiednim, niezmiennym ciśnieniem.
Aeropress jest lekki i niewielkich rozmiarów, co sprawia, że doskonale sprawdzi się w każdych warunkach, także w podróży. Tworzywo, z którego wykonany jest zaparzacz jest trwałe i łatwe w czyszczeniu.
Parzenie kawy w Aeropress.
- Przygotowywanie kawy zaczynamy od włożenia papierowego filtra do sitka i zakręceniu go na cylindrze i przelaniu go wodą.
- Następnie ustawiamy całość na naczyniu, do którego ma spłynąć kawa.
- Przygotowujemy swoją ulubioną zmieloną kawę i wsypujemy ją do filtra.
- Następnie wlewamy niewielką ilość wody – czekamy ok 25-30 sekund. Po upływie tego czasu wlewamy resztę wody i znowu czekamy, tym razem ok 100 sekund.
- Kawę możemy zamieszać – będzie wtedy bardziej wyrazista i intensywniejsza w smaku.
- Następnie zakładamy tłok i bardzo powoli, ospale, jednostajnym ruchem (para buch, koła w ruch…J)zaczynamy tłoczyć nasz kofeinowy napar do naczynia, które umieściliśmy pod Aeropressem.
- Kiedy Aeropress wyda charakterystyczne syknięcie kończymy proces tłoczenia i delektujemy się wyśmienitą kawą.
Syfon – domowe laboratorium kawy
Zapewne wielu z nas kojarzy syfon z wodą sodową, z dystrybutora i to jeszcze od obwoźnego ulicznego sprzedawcy. Jednak syfon to także bardzo oryginalne i przykuwające uwagę urządzenie do alternatywnego zaparzania kawy. Z wyglądu przypomina laboratoryjną maszynę, dlatego stanowi nietuzinkowe, a zarazem praktyczne wyposażenie domu.
Jak przygotować kawę w „labratoryjnych warunkach”, czyli proste kroki do pysznej i aromatycznej kawy z syfonu.
- Po pierwsze i najważniejsze, kawa powinna być najwyższej jakości, drobno lub średnio zmielona. Od tego, jak również i od sposobu parzenia kawy, zależy stopień doskonałości otrzymanego naparu.
- Do dolnej części syfonu wlewamy wodę. Może to być od razu woda zagotowana i gorąca, co znacząco skróci czas przygotowania kawy. Umieść filtr w górnej części syfonu, a następnie połącz oba elementy postaw urządzenie na palniku.
- Za sprawą ciśnienia wytworzonego podczas podgrzewania kawa przepłynie do górnego zbiornika.
- Kiedy dolna część syfonu opróżni się z wody można dosypać kawę. Wymieszaj ją, aby nie powstały grudki.
- Zaparzaj kawę według indywidualnych preferencji, a następnie zdejmij z palnika. Pamiętaj jednak, że im dłużej trwa proces tym kawa będzie bardziej gorzka.
- W momencie kiedy temperatura będzie naturalnie ulegać obniżeniu wytworzy się podciśnienie i dolna część syfonu, która teraz będzie służyć za dzbanek, z powrotem zacznie zasysać wodę. Wtedy właśnie woda zamienia się w wyśmienitą kawę.
Percolator – zabierz kawę na wakacje, wycieczkę, pod namiot!
Percolator to fantastyczne urządzenie, które pozwoli cieszyć się ulubionym smakiem kawy w najbardziej polowych warunkach. Zasada działania perculatora jest banalnie prosta. Ciśnienie przenosi gorącą wodę z dzbanka, a ta następnie równomiernie wypełnia koszyk z kawą. Przepływa przez nią i z powrotem trafia do dzbanka stając się, po kilku cyklach, wyśmienitą kawą.
To właśnie prostota działania oraz konstrukcja, połączona z łatwością obsługi daje możliwość picia świeżo zaparzonego, ulubionego napoju nawet przy ognisku.
Jak przygotować kawę w precolatorze?
- Zaczynamy od napełnienia precolatora świeżą wodą.
- Napełniamy koszyk ulubioną, zmieloną mieszanką kawy.
- Łączymy wszystkie elementy i stawiamy percolator na palniku. Pomału podgrzewamy, nie doprowadzając do wrzenia, gdyż wtedy smak kawy może ulec znacznemu pogorszeniu i być daleki od oczekiwanego.
- W ciągu kilku cykli, trwających 10-15 minut, woda przepływa przez zmielone ziarna kawy, nasycając się ich smakiem i aromatem, a następnie trafia do dzbanka w postaci pełnowartościowego kofeinowego napoju, gotowego do spożycia.
French press – co to takiego?
French press, czyli prasa francuska to ekspres tłokowy, dzięki któremu w krótkim czasie otrzymasz kawę parzoną, bez fusów. Urządzenie pochodzi z Francji, jak sama nazwa wskazuje, jednak opatentował je Włoch – Attilio Calimani. Konstrukcja urządzenia jest bardzo prosta. Jest to szklane naczynie z metalowymi elementami, gdzie kluczowym jest tłok zakończony sitkiem, który odpowiada właśnie za oddzielenie fusów od esencji kawowej.
Pierwszy ekspres do kawy
Za odkrywcę i konstruktora pierwszego ekspresu ciśnieniowego uważa się Angelo Moriondiego, który stworzył urządzenie wykorzystujące równocześnie parę i wodę, by wydobyć z kawy płynną esencję.
Udoskonalanie tego projektu miało wielu wykonawców. Jednak dopiero w 1901 roku Lugi Bezzera opracował pierwszą konstrukcję opartą na szybszym przepływie pary i wody oraz na kontrolowaniu temperatury i ciśnienia. Ten system zaparzania powodował niestety znaczące zniekształcenie smaku. Dwa lata później patent został sprzedany Pavoniemu, dzięki któremu ekspres pojawił się na światowym rynku. Wciąż jednak pracowano na udoskonaleniem przepływu pary, by wydobyć z ziaren najlepszy smak.
Dopiero w 1938 roku Achille Gaggia otrzymał patent na ekspres ciśnieniowy, bez użycia pary, w którym przepływ wody następował przez zmielone ziarna. W 15 sekund otrzymywano idealne espresso.
W międzyczasie, w tradycyjnych domach kawę parzono starym sposobem. W 1908 roku pewna niemiecka gospodyni domowa Mellita Bentz, zupełnie przypadkiem, wymyśliła papierowy filtr, ponieważ chciała pozbyć się fusów z filiżanki.
Słownik kawowy
Są wytrawni znawcy, ci którzy już od wejścia do kawiarni wiedzą dokładnie, jaką kawę chcą właśnie zamówić i jak kawa będzie idealna dla nich na tę właśnie porę dnia. Są też tacy, którzy patrząc na kawowe menu czują lekkie zdezorientowanie i mają nie lada problem z podjęciem decyzji dotyczącej wyboru kawy.
Poniżej przedstawiamy przydatny słownik zwrotów, określających sposoby przyrządzania ziaren kawowych, najczęściej stosowanych w kawiarniach, barach i restauracjach oraz w każdym innym punkcie gastronomicznym serwującym czarny napój.
Espresso – czarna, intensywnie aromatyczna kawa przyrządzana w ekspresie ciśnieniowym. Podawana w małych filiżankach, z wodą mineralną w osobnej szklance, dla wydobycia głębszego aromatu podczas degustacji.
Espresso doppio – podwójne espresso.
Espresso trippio – potrójne espresso.
Espresso lungo – wydłużone espresso (podawane z większą ilością wody)
Espresso ristretto – podawane bardziej skoncentrowane, na mniejszej ilości wody; wyjątkowo mocne i aromatyczne.
Espresso coretto – espresso z dodatkiem alkoholu, z reguły stosowany jest likier, brandy lub whisky.
Black eye – espresso wzmocnione dodatkową porcją kofeiny w postaci czarnej kawy z ekspresu przelewowego.
Red eye – podwójne espresso wzmocnione dodatkową porcją kofeiny w postaci kawy, z ekspresu przelewowego.
Dead eye – potrójne espresso wzmocnione dodatkową porcją kofeiny w postaci czarnej kawy, z ekspresu przelewowego.
Espresso macchiato – espresso z dodatkiem niewielkiej ilości pianki mlecznej.
Espresso Romano – kawa espresso z dodatkiem plasterka cytryny.
Caffe con hielo – kawa espresso z dodatkiem toniku i lodu.
Espresso z masłem – kawa z dodatkiem łyżeczki masła bez soli.
Cafe creme – podwójne espresso podane ze śmietanką.
Cafe cortado – podwójne espresso podane ze spienionym mlekiem.
Cappuccino – klasyczne espresso podawane ze spienionym mlekiem i pianką mleczną.
Wet cappuccino – espresso z większą (niż w klasycznym cappucino) ilością spienionego mleka, za to z mniejszą ilością pianki mlecznej.
Dry cappuccino – espresso z większą (niż w klasycznym cappucino) ilością pianki mlecznej.
Cafe americano – espresso podane z większą ilością gorącej wody (rozcieńczona, pozbawiona mocy kawa).
Mocha – skomponowana na bazie podwójnego espresso, z mleczną lub gorzką czekoladą i spienionym mlekiem.
Con panna – pojedyncze espresso, podane z dużą porcją ubitej śmietany.
Cafe affogato – podwójne espresso z kulką lodów waniliowych.
Cafe viennois – podwójne espresso, podane z gorącym mlekiem i bitą śmietaną.
Latte macchiato – kawa składająca się z trzech warstw: mleka, kawy espresso i piany.
Flat white – podwójne espresso, podane z dużą ilością spienionego mleka.
Cafe Latte – espresso, z dużą ilością spienionego mleka i pianką mleczną.
Po irlandzku – espresso z dodatkiem whisky, brązowego cukru i bitej śmietany.
Frappe – to zmiksowany napój kawowy z mlekiem i lodem. Może być przygotowany na bazie espresso.
Kawa mrożona – to espresso podane z mlekiem, lodami i bitą śmietaną.
Powiedzenia, przysłowia, cytaty kawowe
1. „Można podbić cały świat , przepłynąć wszystkie oceany, uwieść najpiękniejsze kobiety, ale dopiero po kawie. Życie ma urok i sens, ale tylko po kawie.”
Nora Roberts „Sanktuarium”
2. „Kawa to kawa, powinna być czarna i gorzka jak smar do czołgu”
Andrzej Pilipiuk „Carska manierka”
3. „Diabelnie mnie złoszczą takie rzeczy, kiedy ktoś mówi, że kawa jest gotowa, a naprawdę dopiero się bierze do zaparzenia tej kawy” –
J.D. Salinger, „Buszujący w zbożu”
4. „…Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju:
W Polszcze, w domu porządnym, z dawnego zwyczaju,
Jest do robienia kawy osobna niewiasta,
Nazywa się kawiarka; ta sprowadza z miasta
Lub z wicin bierze ziarna w najlepszym gatunku,
I zna tajne sposoby gotowania trunku,
Który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu,
Zapach moki i gęstość miodowego płynu…”
Adam Mickiewicz ‘Pan Tadeusz”
5. „Z przyjemnością myślałam o pękatym dzbanku z gorącą kawą, o niebieskiej porcelanowej filiżance i o wybrzuszonym, malutkim dzbanuszku do mleka, niebieskim, ale w białe stokrotki.”
Sylwia Plath „Szklany klosz”
6. „Śmiech kobiety, zapach dziecka, przyrządzanie kawy – oto różne smaki i zapachy miłości.”
Anthony Capella „Ulotny urok kawy”
7. „To bardzo dobra kawa. Sam parzyłem. A z doświadczenia wiem, że nawet najlepsza kawa w samotności nie smakuje tak dobrze jak przeciętna w dobrym towarzystwie – powiedział poetycko.”
Ewa Stec „Klub matek swatek”
8. „Byłem chory, a dziś jeszcze nie piłem kawy. Nie może pan ode mnie oczekiwać dowcipu wysokiej klasy.”
Raymond Chandler „Żegnaj laleczko”
9. „Nie pijam herbaty. Herbata zamula. Co więcej, herbata była jedną z głównych przyczyn upadku Imperium Brytyjskiego. Bądź tak dobra i zrób mi kawę.”
Ian Fleming „Goldfinger”
10. „Mów prędko, co ci leży na sercu , bo kawa stygnie.”
Nadżib Mahfuz „Rozmowy nad Nilem”
11. „Ja bym chciał z tobą co rano pić z nich herbatę. A potem kawę. Chciałbym z tobą spędzić resztę życia. I mam nadzieję, że to nasze życie będzie jak najdłuższe i wiele będzie tych kaw i herbat.”
Magdalena Witkiewicz „Jeszcze się kiedyś spotkamy”
12. „Któż to pije kawę w szklankach! Przed wojną piło się zawsze w filiżankach – nie tyle się zdziwiła, co prawie obruszyła. – W szklankach kawa traci smak.”
Wiesław Myśliwski „Ucho igielne”
13. „Co takiego jest w kawie? To perfekcyjny napój. Rozgrzewa mnie, zarówno ciało, jak i duszę. I natychmiast sprawia, że jestem szczęśliwa.”
Kim Holden „Promyczek”
14. „Kawa jest związana ze wszystkimi rodzajami wspomnień, różnymi dla każdej osoby. Z niedzielnymi porankami, nowymi przyjaźniami, ukochanym świętej pamięci dziadkiem (…). Kawa dużo znaczy, bardzo wielu ludzi w ogóle nie wyobraża sobie bez niej życia. Kawa jest pod tym względem jak miłość.”
Sarah Addison Allen „Słodki zapach brzoskwiń”
15. „…kawa jest dla ludzi szybkich, którzy chcą być jeszcze szybsi. Ludzie powolni piją herbatę….”
Elina Rouhiainen „Lato skowronków”
16. „Przy filiżance gorącej kawy można rozwiązać wiele problemów.”
David Baldacci „W pułapce pamięci”
17. „Kawa, owa odtrutka wina, popędza wyobraźnię i usuwa w ten sposób ból głowy i troski, nie zachowując ich, jak tamten trunek, na dzień następny.”
Julien Offray de La Mettrie, „Człowiek-maszyna”